Nếu bạn đang làm freelance hoặc chuẩn bị bắt đầu, chắc hẳn bạn đã từng tự hỏi: mình nên tập trung vào thị trường Việt Nam hay thử sức với khách quốc tế?
Đây là câu hỏi mình được hỏi rất nhiều và thú thật, không có câu trả lời nào đúng cho tất cả mọi người.
Mỗi thị trường đều có những cơ hội và thách thức riêng.
Hôm nay mình sẽ có một vài chia sẻ về vấn đề này.
Sự Thật Về Mức Giá: Không Phải Cứ Nước Ngoài Là Cao
Hãy bắt đầu với điều mà ai cũng quan tâm nhất: tiền.
Thị trường Việt Nam:
Nghe có vẻ thấp? Chưa chắc. Bởi vì…
Mức giá trung bình cho copywriter: 3-15 triệu/dự án hoặc 10-30 triệu/tháng nếu làm dài hạn. Thiết kế: 5-20 triệu/dự án. Lập trình: 15-50 triệu/dự án. Viết nội dung: 500k-2 triệu/bài dài.
Thị trường quốc tế:
Mức giá trung bình: $20-150/giờ cho copywriter, $30-200/giờ cho lập trình viên. Nhưng đây là mức giá cho freelancer từ các nước phát triển. Freelancer Việt Nam thường chỉ tính được 30-50% mức này.
Thực tế mình quan sát: Copywriter Việt làm cho khách Mỹ thường tính $15-50/giờ. Lập trình viên: $20-70/giờ. Thiết kế: $15-40/giờ.
Khi tính toán kỹ, nhiều freelancer làm cho khách Việt Nam cao cấp (công ty khởi nghiệp, tập đoàn lớn) có thể kiếm được tương đương hoặc thậm chí cao hơn làm cho khách nước ngoài trung bình.
Tại sao? Vì khách Việt Nam cao cấp sẵn sàng trả 20-30 triệu/tháng cho copywriter giỏi. Quy ra giá theo giờ (giả sử 160 giờ/tháng) là khoảng $50-75/giờ. Không thua gì mức giá quốc tế.
Yêu Cầu Kỹ Năng: Khác Biệt Lớn Hơn Bạn Nghĩ
Thị trường Việt Nam yêu cầu:
- Kỹ năng chuyên môn tốt là đủ.
- Giao tiếp bằng tiếng Việt, dễ dàng hơn.
- Hiểu văn hóa và tâm lý khách hàng Việt.
Thị trường quốc tế đòi hỏi:
- Khả năng giao tiếp tiếng Anh phải tốt (không chỉ viết mà còn nói trong cuộc họp).
- Quy trình làm việc và tài liệu chuyên nghiệp.
- Quản lý thời gian cực kỳ chặt chẽ (hạn chót là hạn chót, không có chuyện “mai nhé anh”).
- Portfolio và phân tích tình huống chi tiết, lợi nhuận đầu tư rõ ràng.
Ưu Điểm Của Từng Thị Trường
Làm cho khách Việt Nam:
- Dễ bắt đầu và xây dựng portfolio
Rào cản gia nhập thấp, không cần tiếng Anh hoàn hảo. Dễ hiểu yêu cầu vì cùng văn hóa. Hiệu ứng mạng lưới mạnh – một khách hài lòng có thể giới thiệu cả “chuỗi” khách mới.
- Ít căng thẳng hơn (thường thôi)
Có thể giao tiếp thoải mái hơn. Hạn chót có thể thương lượng. Sai sót không quá nghiêm trọng (khách thường thông cảm hơn, cái này mình có nghe nhiều người nói).
Làm cho khách nước ngoài:
- Mức giá cao và thanh toán ổn định
Được trả bằng USD/EUR, tránh được lạm phát. Thanh toán đúng giờ và chuyên nghiệp. Có thể tính giá cao cho góc nhìn “độc đáo” từ Việt Nam.
- Phát triển chuyên môn nhanh
Học được quy trình và tiêu chuẩn quốc tế. Cải thiện tiếng Anh và giao tiếp đa văn hóa. Portfolio có trọng lượng hơn khi có khách quốc tế.
- Tiềm năng mở rộng lớn
Thị trường rộng lớn vô tận. Có thể làm từ xa 100%, không phụ thuộc địa lý. Cơ hội làm với thương hiệu lớn, dự án thú vị.
Nhược Điểm Không Ai Nói
Khó khăn khi làm cho khách Việt:
- Trần giá thấp vì trả bằng tiền Việt.
- Đánh giá chuyên môn thấp – nhiều khách vẫn nghĩ freelancer là “làm thuê giá rẻ”.
- Khó mở rộng vì phụ thuộc mối quan hệ.
Thách thức với khách quốc tế:
- Cạnh tranh toàn cầu – đấu với freelancer từ 190+ quốc gia.
- Chênh lệch múi giờ (họp 11 giờ đêm là chuyện thường).
- Phức tạp về visa/ngân hàng cho thanh toán. Không có bảo vệ pháp lý nếu bị scam.
Khung Để Quyết Định: 5 Câu Hỏi Quan Trọng
Vậy làm sao để chọn? Hãy tự hỏi mình 5 câu hỏi này:
Câu hỏi 1: Kỹ năng tiếng Anh của bạn ở mức nào?
Nếu bạn phải dùng Google Dịch để viết thư, hãy tập trung thị trường Việt Nam trước. Xây dựng kỹ năng và sự tự tin, sau đó mới mở rộng. Nhưng nếu tiếng Anh của bạn trôi chảy, đừng giới hạn bản thân.
Câu hỏi 2: Bạn muốn lối sống hay thu nhập?
Thị trường Việt cho phép cân bằng công việc-cuộc sống tốt hơn. Thị trường quốc tế cho tiềm năng thu nhập cao hơn nhưng căng thẳng cũng nhiều hơn.
Câu hỏi 3: Bạn có bao nhiêu thời gian để đầu tư?
Thị trường quốc tế cần đầu tư nhiều thời gian ban đầu để xây dựng uy tín. Thị trường nội địa có thể kiếm tiền nhanh hơn thông qua mạng lưới quan hệ.
Câu hỏi 4: Khả năng chấp nhận rủi ro của bạn thế nào?
Quốc tế = rủi ro cao, lợi nhuận cao. Nội địa = rủi ro thấp hơn, thu nhập ổn định hơn.
Câu hỏi 5: Mục tiêu dài hạn của bạn là gì?
Muốn xây dựng công ty? Thị trường nội địa dễ hơn. Muốn lối sống du mục số? Thị trường quốc tế phù hợp hơn.
3 Lời Khuyên Thực Tế Cho Cả Hai Thị Trường
Lời khuyên 1: Xây dựng portfolio song ngữ
Có 2 phiên bản portfolio: một tiếng Việt, một tiếng Anh. Trưng bày công việc phù hợp cho từng thị trường. Cập nhật thường xuyên với tác phẩm tốt nhất.
Lời khuyên 2: Đầu tư vào công cụ và học tập
Công cụ kiểm tra ngữ pháp, quản lý dự án. Khóa học về giao tiếp đa văn hóa. ChatGPT hoặc công cụ AI cho hiệu quả.
Lời khuyên 3: Xây dựng mạng lưới ở cả hai thị trường
Tham gia cả nhóm Việt Nam và quốc tế. Tham dự cả gặp gỡ trực tiếp và hội nghị trực tuyến. Xây dựng mối quan hệ, không chỉ săn dự án.
Kết Luận: Không Có Câu Trả Lời Nào Đúng Cho Tất Cả
Sau tất cả phân tích, câu trả lời cho “nên chọn thị trường nào” là: tùy vào bạn.
Tùy vào trình độ kỹ năng hiện tại của bạn.
Tùy vào lối sống bạn muốn.
Tùy vào khả năng chấp nhận rủi ro và tùy vào mục tiêu dài hạn của bạn.
Nhưng có một điều chắc chắn đó là bạn đừng giới hạn bản thân.
Nếu bạn chỉ làm nội địa, bạn bỏ lỡ cơ hội của thị trường toàn cầu.
Nếu bạn chỉ săn đuổi quốc tế, bạn bỏ lỡ sự ổn định của mạng lưới nội địa.
Và nhớ rằng: công cụ như ChatGPT đã làm cho thị trường quốc tế dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.
Rào cản ngôn ngữ không còn là lý do và khác biệt văn hóa có thể được khắc phục với công cụ và tư duy đúng.
Chính mình cũng đang sử dụng ChatGPT và Google Docs để làm cho thị trường nước ngoài với kỹ năng copywriting.
Nếu bạn cũng muốn biết cách sử dụng 2 công cụ này để bắt đầu làm freelancer cho thị trường quốc tế thì bạn có thể tham khảo ebook “Cách Tạo Ra 15 – 25 Triệu/Tháng Online Bằng Google Docs & ChatGPT” của bọn mình.
Điều quan trọng nhất đó là bạn phải dám bắt đầu làm và hành động ngay hôm nay.
Và đó là những chia sẻ của mình, hẹn gặp lại bạn vào những blogs tiếp theo.
Responses